Sinh học 11 Kết nối tri thức Bài 21: Thực hành: Bấm ngọn, tỉa cành, xử lí kích thích tố và tính tuổi cây

Thực hành, quan sát được tác dụng của bấm ngọn, tỉa cành, phun kích thích tố lẽn cây, tính tuổi cây.

- Dụng cụ, thiết bị Kéo cắt cành, thước dây, cân điện tử, cốc, ống đong, bút chì, giấy nhám.

- Hoá chất α-NAA (α - naphthalene acetic adid).

- Mẫu vật:

+ Cây rau ăn lá: rau muống, mồng tơi, rau đay, ... có từ 3 —4 đốt thân và chưa phân nhánh.

+ Chậu cây cảnh nhỏ: chuỗi ngọc, hoa hồng, ... có thân phân nhánh.

+ Chậu cây vừng 25 ngày tuổi (12 - 20 chậu).

+ Hình ảnh mặt cắt ngang miếng gỗ hoặc đoạn thân cây gỗ cắt ngang có vòng tuổi.

1.3.1. Thực hành bấm ngọn, tỉa cảnh

a) Nguyên lí

Đỉnh sinh trưởng của cây là nơi sản sinh ra auxin, giúp duy trì ưu thế đỉnh và ức chế sự phát triển của chối bên. Cắt bỏ chối đỉnh của cây khiến hàm lượng auxin giảm, từ đó loại bỏ ưu thế ngọn và kích thích sự phát triển của các chối bên. Khi chối bên hình thành nhiều, cây phân nhánh quá mức tỉa bỏ cành cũ nhằm hạn chế sự phát triển của sâu bệnh, thúc đẩy chồi mới hình thành.

b) Quy trình thực hành

- Thực hành bấm ngọn

+ Bước 1: Đánh dấu vị trị bấm ngọn - là điểm phía trên đốt thân thứ nhất hoặc thứ hai của cây.

+ Bước 2: Bấm/cắt bỏ chối ngọn tại vị trí đã đánh dấu.

+ Bước 3: Quan sát sự phân cành của cây sau 2 - 3 tuần thí nghiệm.

Hình 1. Vị trí cắt hay bấm ngọn trên cây

- Thực hành tỉa cành

Hình 2. Các bước trong quy trình thực hành tỉa cành

1.3.2. Thực hành đánh giá ảnh hưởng của honmone đến sinh trưởng, phát triển của thực vật

a) Nguyên lí

Dựa trên việc theo dõi các chỉ tiêu liên quan đến tăng trưởng, năng suất của cây trồng sau khi xử lí hormone ngoại sinh để đánh giá được ảnh hưởng của chúng đến quá trình sinh trưởng, phát triển của thực vật.

b) Quy trình thí nghiệm

- Bước 1: Pha dung dịch α-NAA ở ba nồng độ tương ứng với 3 công thức thí nghiệm là: 25 ppm, 75 pm và 150 ppm. Công thức đối chứng sử dụng nước máy.

- Bước 2: Tiến hành phun α-NAA vào hai giai đoạn là 25 ngày và 35 ngày sau trồng. Mỗi lần phun, tin hành phun ướt lá với lượng bằng nhau giữa các công thức thí nghiệm. Với công thức đối chứng, phun nước thay thế cho α-NAA. Mỗi công thức có thể thực hiện trên 3 - 5 cây vừng.

- Bước 3: Xác định các chỉ tiêu liên quan đến sinh trưởng (gồm chiều cao cây, sổ lá/cây) và các chỉ tiêu liên quan đến năng suất gồm (số hoa/cây, số quả/cây, số hạt/quả) tại thời điểm thu hoạch (khoảng 60 ngày sau trồng).

- Bước 4 Lập bảng (hoặc biểu đồ) so sánh kết quả theo dõi các chỉ tiêu giữa 4 công thức theo bảng dưới đây để đánh giá ảnh hưởng của α-NAA và liều lượng của nó đến sinh trưởng và phát triển của cây vừng.

1.3.3. Thực hành tính tuổi cây

a) Nguyên lí

Hằng năm, hoạt động của tầng sinh mạch thuộc mô phân sinh bên của cây sẽ tạo ra lớp tế bào mạch gỗ. Mùa mưa, cây sinh trưởng thuận lợi lớp tế bào này có kích thước lớn và có màu sáng, ngược lại, vào mùa khô chúng có màu đậm. Hai lớp tế bào sáng và đậm màu này sẽ tạo nên vòng gỗ của năm. Căn cứ vào số vòng gỗ có thể tính được tuổi của cây.

b) Quy trình thí nghiệm

- Bước 1: Chà mịn mặt cắt của đoạn thân hoặc miếng gỗ bằng giấy nhám, có thể xịt thêm nước để dễ quan sát.

- Bước 2: Xác định lõi của thân, tức vòng tròn nhỏ nhất nằm ở trung tâm của mặt cắt thân cây.

- Bước 3: Đếm từ vòng tối màu đầu tiên xung quanh lõi đến vòng tối cuối cùng sát với phần vỏ cây. Ghi lại số vòng tròn màu tối đếm được, đó chính là tuổi của cây đang nghiên cứu.

Học xong bài này các em cần biết:

- Thực hiện được các thao tác trong các quy trình thực hành bấm ngọn, tỉa cành, phun chất điều hoà sinh trưởng ở thực vật.

- Quan sát và xác định được tính tuổi cây ở thực vật.

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Sinh học 11 Kết nối tri thức Chương 3 Bài 21 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Nhóm hormone nào sau đây có thể là chất diệt cỏ ở nồng độ cao?

  • A. Xitokinin
  • B. AAB
  • C. Auxin
  • D. Etylen

• Câu 2:

  Người ta sử dụng Auxin tự nhiên (AIA) và Auxin nhân tạo (ANA, AIB) vào mục đích gì?

  • A. Kích thích ra rễ ở cành giâm, cành chiết, hạn chế tỷ lệ thụ quả, tạo quả không hạt, nuôi cấy mô và tế bào thực vật, diệt cỏ
  • B. Kích thích ra rễ ở cành giâm, cành chiết, tăng tỷ lệ thụ quả, tạo quả không hạt, nuôi cấy mô và tế bào thực vật, diệt cỏ
  • C. Hạn chế ra rễ ở cành giâm, cành chiết, tăng tỷ lệ thụ quả, tạo quả không hạt, nuôi cấy mô và tế bào thực vật, diệt cỏ
  • D. Kích thích ra rễ ở cành giâm, cành chiết, tăng tỷ lệ thụ quả, tạo quả có hạt, nuôi cấy mô và tế bào thực vật, diệt cỏ

• Câu 3:

  Trong sản xuất trồng trọt, đôi khi người ta bấm ngọn cây có tác dụng gì?

  • A. Kích thích cây phát triển chiều ngang
  • B. Loại bỏ ưu thế ngọn
  • C. Tăng cường ưu thể ngọn
  • D. Làm cho cây chóng ra hoa tạo quả

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Sinh học 11 Kết nối tri thức Chương 3 Bài 21 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Giải Câu hỏi a trang 144 SGK Sinh học 11 Kết nối tri thức – KNTT

Giải Câu hỏi b trang 144 SGK Sinh học 11 Kết nối tri thức – KNTT

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Sinh học HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!