Sinh học 11 Kết nối tri thức Bài 1: Khái quát về trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng

- Cung cấp cho quá trình tạo chất sống của cơ thể, hình thành tế bào, cơ quan, cơ thể.

- Tích lũy và giải phóng năng lượng phục vụ cho các hoạt động sống.

- Thải các chất độc, cặn bã dư thừa ra khỏi cơ thể.

- Ví dụ: Nhờ có quá trình trao đổi chất

+ Cậu bé có thể tham gia hoạt động thể thao

+ Cây khoai tây có thể sinh trưởng và phát triển

- Tiếp nhận các chất từ môi trường và vận chuyển các chất

- Biến đổi các chất kèm theo chuyển hóa năng lượng ở tế bào

- Thải các chất vào môi trường

- Điều hòa

Hình 1. Sơ đồ chuyển hoá năng lượng trong sinh giới

(Các mũi tên là chỉ các giai đoạn chuyển hoá năng lượng)  

Dựa vào sơ đồ ta có thể thấy sự chuyển hóa năng lượng trong sinh giới sẽ diễn ra 3 giai đoạn:

- Giai đoạn tổng hợp

- Giai đoạn phân giải

- Giai đoạn huy động năng lượng

Hình 2. Mối quan hệ giữa trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng ở cấp tế bào và cơ thể

(chiều mũi tên cho biết hướng di chuyển của các chất)

Phương thức trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng ở sinh vật là tự dưỡng hoặc dị dưỡng.

- Tự dưỡng:

+ Quang tự dưỡng: là phương thức sinh vật sử dụng chất vô cơ, nước, CO₂ và năng lượng ánh sáng để tổng hợp chất hữu cơ và tích lũy năng lượng.

+ Hóa tự dưỡng: là hình thức sinh vật sử dụng nguồn cacbon là chủ yếu để tổng hợp nên các chất vô cơ và tích lũy năng lượng.

- Dị dưỡng: là phương thức sinh vật lấy chất hữu cơ trực tiếp từ sinh vật tự dưỡng hoặc động vật khác để tích lũy và sử dụng cho mọi hoạt động sống.

Bài 1: Nêu các dấu hiệu đặc trưng của quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở sinh vật?

Hướng dẫn giải

Các dấu hiệu đặc trưng của trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở sinh vật gồm: tiếp nhận, vận chuyển các chất từ môi trường sống, chuyển hóa các chất kèm theo chuyển hóa năng lượng ở tế bào và thải các chất thải vào môi trường.

Bài 2: Nêu vai trò của quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng đối với sinh vật?

Hướng dẫn giải

Vai trò của qúa trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng đối với sinh vật là:

- Cung cấp cho quá trình tạo chất sống của cơ thể, hình thành tế bào, cơ quan, cơ thể

- Tích lũy và giải phóng năng lượng phục vụ cho các hoạt động sống

- Thải các chất độc, cặn bã dư thừa ra khỏi cơ thể

Học xong bài này các em cần biết:

- Phân tích được vai trò của trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng đối với sinh vật.

- Nêu được các dấu hiệu đặc trưng của trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng.

- Dựa vào sơ đồ chuyển hoá năng lượng trong sinh giới, mô tả tóm tắt ba giai doạn chuyển hoá năng lượng.

- Trình bày được quan hệ giữa trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng ở cấp tế bào và cơ thể.

- Nêu được khái niệm tự dưỡng và dị dưỡng. Phân tích được vai trò của sinh vật tự dưỡng trong sinh giới.

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Sinh học 11 Kết nối tri thức Chương 1 Bài 1 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Quá trình hấp thu khí oxygen và thải ra khí carbon dioxide được diễn ra tại hệ cơ quan nào trong cơ thể?

  • A. Hệ tuần hoàn
  • B. Hệ hô hấp
  • C. Hệ tiêu hóa
  • D. Hệ thần kinh

• Câu 2:

  Có bao nhiêu phát biểu đúng khi nói về quá trình trao đổi chất ở sinh vật?

  (1) Chuyển hóa các chất ở tế bào được thực hiện qua quá trình tổng hợp và phân giải các chất.

  (2) Chuyển hóa các chất luôn đi kèm với giải phóng năng lượng.

  (3) Trao đổi chất ở sinh vật gồm quá trình trao đổi chất giữa cơ thể với môi trường và chuyển hóa các chất diễn ra trong tế bào.

  (4) Tập hợp tất cả các phản ứng diễn ra trong và ngoài cơ thể được gọi là quá trình trao đổi chất.

  • A. 1
  • B. 3
  • C. 2
  • D. 4

• Câu 3:

  Quá trình trao đổi chất là gì?

  • A. Quá trình cơ thể lấy các chất từ môi trường, biến đổi chúng thành các chất cần thiết cho cơ thể, cung cấp năng lượng cho hoạt động sống, đồng thời thải các chất thải ra ngoài môi trường.
  • B. Quá trình cơ thể lấy trực tiếp các chất tư môi trường, biến đổi chúng thành các chất cần thiết cho cơ thể.
  • C. Quá trình cơ thể lấy các chất từ môi trường, biến đổi chúng thành các chất cần thiết cho cơ thể
  • D. Quá trình biến đổi các chất trong cơ thể thành năng lượng cung cấp cho các hoạt động sống, đồng thời thải các chất ra môi trường.

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Sinh học 11 Kết nối tri thức Chương 1 Bài 1 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Mở đầu trang 5 SGK Sinh học 11 Kết nối tri thức – KNTT

Giải Câu hỏi 1 trang 7 SGK Sinh học 11 Kết nối tri thức – KNTT

Giải Câu hỏi 2 trang 7 SGK Sinh học 11 Kết nối tri thức – KNTT

Giải Câu hỏi 3 trang 7 SGK Sinh học 11 Kết nối tri thức – KNTT

Giải Câu hỏi 1 trang 8 SGK Sinh học 11 Kết nối tri thức – KNTT

Giải Câu hỏi 2 trang 8 SGK Sinh học 11 Kết nối tri thức – KNTT

Giải Câu hỏi 3 trang 8 SGK Sinh học 11 Kết nối tri thức – KNTT

Luyện tập 1 trang 8 SGK Sinh học 11 Kết nối tri thức – KNTT

Luyện tập 2 trang 8 SGK Sinh học 11 Kết nối tri thức – KNTT

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Sinh học HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!