Hỏi đáp về Tổng kết về từ vựng (I) - Ngữ văn 9

Đọc bài viết sau và trả lời các câu hỏi bên dưới:

THÁNG CÓ MÙA BÁO HIẾU

Trong những năm tháng tạo loạn, mẹ là người chịu bao vất vả, khổ đau. Mẹ và võ làm lụng đợi chờ, chồng con ra trận không về. Đất nước phong tặng những người mẹ có công lao xứng đáng.

Trong những ngày thưởng, vẫn là mẹ gánh chịu những lo toan hôm sớm. Lo cơm ngon canh ngọt cho cả nhà. Lo con cái có áo mặc, có sách vở tới trường. Công lao ấy

có ai khen tặng? Me chỉ mong cả nhà yên vui xum họp, con cái học hành ngoan ngoãn, đã là niềm hạnh phúc lớn lao đời mẹ.

Tuổi chúng mình ai chẳng thương mẹ kính cha. Chỉ có đôi chút vô tâm, mái vui, mải học, nên có phải lúc nào cũng biết làm vui lòng mẹ? Thủng hoặc băn khoăn lại nghĩ, mai ngày lớn lên sẽ lo đền đáp công sinh thành. Có phải vậy không?

Tử Lộ, học trò Khổng Tử, thủa nhỏ nhà nghèo ngày ngày phải đội gạo kiểm sống nuôi mẹ già. Khi mẹ ốm, mẹ buồn, Tử Lộ mặc áo đã làm trò múa hát dưới sân cho mẹ vui. Lớn lên đỗ dạt công thành danh toại, vinh hoa phủ quý đầy đủ thì cha mẹ lại chẳng còn. Tử Lộ than rằng, giá như cha mẹ vẫn còn thì dù có phải đội giao kiếm sống như xưa ông vẫn thấy vui.

Ở đời nếu mọi cái đều diễn ra như sự suy nghĩ sắp sếp của ta thì sẽ chẳng bao giờ có 2 chữ "giá như". Vậy thì ta hãy như Tử lộ, đem niềm vui đến cho mẹ hằng ngày, từ những việc làm nhỏ nhặt nhất

Rằm tháng Bảy cũng là ngày lễ Vu Lan, mùa bảo hiểu. Cũng là một dịp để thêm một lần bạn nghĩ về công đức dưỡng dục sinh thành...

1. Tìm các lỗi chính tả trong bài viết.

2. Tác giả dẫn câu chuyện về Tử Lộ nhằm mục đích gì?

3. Trong bài viết có mấy câu hỏi tu từ? Khi viết văn, câu hỏi tu từ được dùng trong trường hợp nào?

4. Chép lại 5 câu thơ hoặc ca dao viết về người mẹ mà em biết.

5. Bài học sâu sắc nhất mà em rút ra được sau khi đọc bài viết trên là gi? (trình bày bằng một đoạn văn khoảng 10 dòng, trong đó có dùng 1 câu hỏi tu từ.

Vận dụng kiến thức về trường từ vựng để phân tích sự độc đáo trong cách dùng từ ở đoạn trích sau:

Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học. Chúng thẳng tay chém giết những người yêu nước thương nòi của ta. Chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể máu.

(Hồ Chí Minh, Tuyên ngôn độc lập)

Cho những cặp từ trái nghĩa sau: sống – chết, yêu – ghét, chẵn – lẻ, cao – thấp, chiến tranh – hoà bình, già – trẻ, nông – sâu, giàu – nghèo.

Có thể xếp những cặp từ trái nghĩa này thành hai nhóm: nhóm 1 như sống – chết (không sống có nghĩa là đã chết, không chết có nghĩa là còn sống), nhóm 2 như già – trẻ (không già không có nghĩa là trẻ, không trẻ không có nghĩa là già). Hãy cho biết mỗi cặp từ trái nghĩa còn lại thuộc nhóm nào

Chọn cách hiểu đúng trong những cách hiểu sau:

a) Đồng nghĩa là hiện tượng chỉ có trong một số ngôn ngữ trên thế giới.

b) Đồng nghĩa bao giờ cũng là quan hệ nghĩa giữa hai từ, không có quan hệ đồng nghĩa giữa ba hoặc hơn ba từ.

c) Các từ đồng nghĩa với nhau bao giờ cũng có nghĩa hoàn toàn giống nhau.

d) Các từ đồng nghĩa với nhau có thể không thay thế nhau được trong nhiều trường hợp sử dụng.

Trong hai câu thơ sau, từ hoa trong thềm hoa, lệ hoa được dùng theo nghĩa gốc hay nghĩa chuyển? Có thể coi đây là hiện tượng chuyển nghĩa làm xuất hiện từ nhiều nghĩa được không? Vì sao?

Nỗi mình thêm tức nỗi nhà,

Thềm hoa một bước lệ hoa mấy hàng!

(Nguyễn Du, Truyện Kiều)

Cách giải thích nào trong hai cách giải thích sau là đúng? Vì sao?

Độ lượng là:

a) đức tính rộng lượng, dễ thông cảm với người có sai lầm và dễ tha thứ.

b) rộng lượng, dễ thông cảm với người có sai lầm và dễ tha thứ.

Trong những tổ hợp từ sau đây, tổ hợp nào là thành ngữ, tổ hợp nào là tục ngữ?

a) gần mực thì đen, gần đèn thì sáng

b) đánh trống bỏ dùi

c) chó treo mèo đậy

d) được voi đòi tiên

e) nước mắt cá sấu

Trong các từ láy sau đây, từ láy nào có sự “giảm nghĩa” và từ láy nào có sự “tăng nghĩa” so với nghĩa của yếu tố gốc: trăng trắng, sạch sành sanh, đèm đẹp, sát sàn sạt, nho nhỏ, lành lạnh, nhấp nhô, xôm xốp