Tạ Quang Bửu - Người thầy thông thái - Ngữ văn 11 Tập 1 Cánh Diều

1.1.1. Tác giả

- Nhà báo, nhà văn Nguyễn Hàm Châu (1935-2016).

- Quê quán: Nghệ An.

- Ông đã viết hơn 2.500 bài báo, hơn 10 tác phẩm in riêng và  23 tác phẩm in chung trong đó có những tác phẩm đồ sộ như Trí thức tinh hoa Việt Nam đương đại dày 1200 trang.

1.1.2. Tác phẩm

a. Thể loại:

Văn bản thuộc thể loại: văn bản thông tin.

b. Xuất xứ và hoàn cảnh ra đời:

Trích trong Người tri thức quê hương, tập một, NXB Giáo dục, 2002.

c. Bố cục văn bản:

- Phần 1: Phong cách, lối sống của Tạ Quang Bửu.

- Phần 2: Những giá trị Tạ Quang Bửu để lại đến ngày nay.

d. Tóm tắt tác phẩm:

Văn bản Tạ Quang Bửu – người thầy thông thái cung cấp những thông tin và nhận thức cách sống và làm việc của Giáo sư Tạ Quang Bửu. Rút ra cho chúng ta những bài học bổ ích trong cuộc sống như cách học tập, làm việc hiệu quả, sống sao cho có ích cho đời.

1.2.1. Phong cách, lối sống của Tạ Quang Bửu

- Tạ Quang Bửu là một nhà giáo và vận động viên tài ba:

+ Ông là một trong số ít những người Việt Nam đầu tiên đạt được bằng cử nhân toán học.

+ Ông có niềm ưa thích âm nhạc, hội hoạ, thể thao.

+ Ông tập chạy nhanh, tập nhảy cao.

+ Ông còn thử sức trong một cuộc bơi vượt sông Xen có cả Giên Ta-ri - nhà vô địch Pháp tham dự.

+ Ông lọt vào chung kết cuộc thi bóng bàn của sinh viên Pa-ri.

+ Ông cũng tập đấm bốc để tự vệ, đá bóng, và về sau, được cấp bằng bơi lội của Vương quốc Anh.

Giáo sư Tạ Quang Bửu

- Tạ Quang Bửu là một người có sự đam mê và am hiểu sâu sắc về nghệ thuật kiến trúc, sành hội hoạ và âm nhạc:

+ Về âm nhạc: Ông thường hát bằng tiếng Đức bản Tụng ca Niềm vui, lời thơ của Si-le được Bét-tô-ven phổ nhạc, đưa vào chương kết của bản Giao hưởng Niềm vui.

+ Về kiến trúc: Phó Giáo sư Đặng Thái Hoàng đã từng mong muốn "bác Bửu" cho ý kiến và nhờ đó, anh đã có thể hoàn thiện và sửa chữa rất nhiều lỗi ở tác phẩm.

- Sự độc đáo trong cách học của Tạ Quang Bửu:

+ Ông học để biết chứ không phải học để thi.

+ Ông cũng rất chú trọng việc nghiên cứu chữ Hán để hiểu sâu sắc văn hoá Việt Nam và phương Đông.

1.2.2. Những giá trị Tạ Quang Bửu để lại đến ngày nay

- Ông là tác giả của nhiều cuốn sách khoa học và kỹ thuật vào những năm đầu kháng chiến chống Pháp, và được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về “Tập hợp các công trình giới thiệu khoa học, kĩ thuật hiện đại (sau 1945), chỉ đạo các nhiệm vụ kỹ thuật quan trọng trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước”.

- Cuốn sách mang tên "Sống" của ông không chỉ là một tác phẩm khoa học mà còn là một tác phẩm triết học về cuộc sống.

- Giáo sư Tạ Quang Bửu đột ngột ngừng làm việc vào đêm 14-8-1986 do rối loạn tuần hoàn não.

- Hà Nội nay có thêm một đường phố mới mang tên Tạ Quang Bửu. Phố Tạ Quang Bửu nối liền phố Bạch Mai với phố Đại Cổ Việt, xuyên qua Trường Đại học Bách khoa.

1.3.1. Về nội dung

Văn bản "Tạ Quang Bửu - người thầy thông thái" cung cấp thông tin về giáo sư Tạ Quang Bửu. Qua đó, người đọc hiểu hơn về cuộc đời và sự nghiệp của ông, biết ơn những cống hiến của ông đối với sự phát triển của đất nước.

1.3.2. Về nghệ thuật

Bố cục chặt chẽ, phân chia nội dung rõ ràng giúp người đọc người nghe hiểu hơn vấn đề đang bàn luận.

Văn bản Tạ Quang Bửu – người thầy thông thái mang lại cho em những thông tin và nhận thức bổ ích gì? Hãy nêu ra một ví dụ về phẩm chất cao đẹp của người Việt Nam mà em biết trong cuộc sống hoặc qua các phương tiện thông tin đại chúng.

Lời giải chi tiết:

Văn bản trên đem lại cho em thông tin và nhận thức đúng đẵn về lối sống, cống hiến và làm việc của Giáo sư Tạ Quang Bửu. Ông không ngừng nỗ lực, dốc toàn tâm toàn lực của mình để tạo ra những bài học, những giá trị thiêng liêng cho muôn đời sau. Từ đó, em rút ra được nhiều bài học quý giá trong cuộc sống như phương pháp học tập và làm việc có hiệu quả, sống có ích với cuộc đời. Để có thể gìn giữ và phát huy giá trị thiêng liêng đó, em cần cố gắng học hỏi và rèn luyện, luôn trang bị cho mình ý chí vững vàng, để khó khăn không thể cản bước trên con đường tiến tới vinh quang.

Một số phẩm chất cao đẹp của con người Việt Nam như yêu nước, liêm khiết, trung thực, cần cù chăm chỉ, tinh thần đoàn kết tốt, kỉ luật tốt, ham học hỏi,.. Điển hình như tấm gương vị cha già kính yêu của dân tộc - chủ tịch Hồ Chí Minh. Trong cuộc đời của người, không lúc nào trái tim của người không nghĩ về đất nước, về nhân dân. Người dành cả thanh xuân, từ bỏ cả tình yêu đôi lứa để quyết ra đi tìm đường cứu nước. Người lãnh đạo quân và dân ta chiến đấu kẻ thù. Để rồi người ra đi để lại muôn vàn tiếc thương với đồng bào Việt Nam và cả Thế giới, để lại cho bao thế hệ con em những hành trang quý giá để vững bước trên con đường xây dựng và bảo vệ đất nước.

Học xong bài Tạ Quang Bửu - Người thầy thông thái, các em cần nắm:

- Phân tích và đánh giá được đề tài, thông tin cơ bản của văn bản, cách đặt nhan đề của tác giả.

- Nhận biết được thái độ và quan điểm của người viết;...

- Nhận biết và phân tích được tác dụng của các yếu tố hình thức như bố cục, mạch lạc của văn bản, cách trình bày dữ liệu, thông tin của người viết,...

Văn bản Tạ Quang Bửu - Người thầy thông thái cung cấp thông tin về giáo sư Tạ Quang Bửu. Để nắm được nội dung và ý nghĩa của bài học này, các em có thể tham khảo bài soạn dưới đây:

• Soạn văn đầy đủ Tạ Quang Bửu - Người thầy thông thái
• Soạn văn tóm tắt Tạ Quang Bửu - Người thầy thông thái

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em. 

Qua văn bản Tạ Quang Bửu - Người thầy thông thái, người đọc hiểu hơn về cuộc đời và sự nghiệp của ông, biết ơn những cống hiến của ông đối với sự phát triển của đất nước. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây: