Công nghệ 11 Cánh diều Bài 4: Vật liệu thông dụng và vật liệu mới dùng trong cơ khí

1.1.1. Gang

- Gang là hợp kim sắt và carbon (hàm lượng carbon > 2,14%), cứng, giòn, nhiệt độ nóng chảy thấp.

- Gang dùng để đúc các chi tiết phức tạp, chịu mài mòn và ma sát (bệ máy, vỏ máy, bánh đai, bánh đà, vỏ hộp số,...).

- Có 3 loại: gang xám (dùng đúc bệ máy), gang trắng (dùng luyện thép), gang dẻo (chịu va đập, dùng tạo chi tiết nhỏ).

Hình 4.1. Một số sản phẩm làm bằng gang

1.1.2. Thép

- Thép là hợp kim sắt và carbon với hàm lượng carbon ≤ 2,14%, có độ bền và dẻo, dễ gia công.

- Thép gồm 2 loại chính: thép carbon (dùng chế tạo chi tiết nhỏ) và thép hợp kim (dùng chế tạo chi tiết lớn, cắt gọt, chịu nhiệt, không gỉ,...).

- Thép hợp kim chứa nhiều nguyên tố như Cr, Ni, Mn... để đổi tính chất cho phù hợp với yêu cầu sử dụng.

- Thép hợp kim có độ bền, độ cứng và tính chịu nhiệt cao hơn thép carbon, dùng chế tạo ố bi, dao phay, dụng cụ y tế, nhà bếp,...

Hình 4.2. Một số sản phẩm làm bằng thép carbon

1.1.3. Hợp kim nhôm

- Hợp kim nhôm có màu trắng bạc, khối lượng riêng nhỏ, tính dẫn điện và nhiệt cao, chống ăn mòn tốt, dẻo.

- Dùng chế tạo các sản phẩm trong máy móc, xây dựng, dụng cụ nhà bếp (vd: vỏ máy bay, pít tông, vành bánh xe, chân vịt tàu thuỷ, cửa, câu thang, xoong, thìa,...).

Hình 4.3. Một số sản phẩm làm bằng hợp kim nhôm

1.1.4. Hợp kim đồng

- Hợp kim đồng có độ dẻo cao, khả năng chống ăn mòn tốt, tính dẫn nhiệt và điện tốt.

- Đồng thau (đồng + kẽm) chịu áp lực tốt, dùng để chế tạo chi tiết máy dạng ống, tam, thanh (vd: ống nối, ống lót, bạc dỡ,...).

- Đồng thanh (đồng + thiếc, nhôm, chì,...) có độ bền, dẻo và chống mài mòn tốt, dùng để chế tạo các chi tiết chịu mài mòn trong công nghiệp (vd: ổ trượt, bạc lót, bánh vít,...).

Hình 4.4. Một số sản phẩm làm bằng đồng thau

1.1.5. Gốm ôxit

- Gôm ôxit có độ bền nhiệt và độ bền cơ học rất cao, thường được dùng để chế tạo đá mài, đĩa cắt, lưỡi cắt của dụng cụ cắt.... (hình 4.5).

Hình 4.5. Một số sản phẩm làm bằng gốm ôxit

1.1.6. Nhựa nhiệt rắn

- Nhựa nhiệt rắn rắn cứng khi gia nhiệt, không tái chế, có tính cơ học cao, chịu nhiệt tốt hơn nhựa nhiệt dẻo.

- Dùng chế tạo chi tiết máy như băng tải, trục, bánh xe, ổ đỡ, bánh răng,...

Hình 4.6. Một số sản phẩm làm bằng nhựa nhiệt rắn

1.1.7. Cao su

- Cao su tạo từ nhựa cây cao su hoặc tổng hợp từ các nguyên liệu như than đá, dầu mỏ, khí đốt,...

- Cao su có tính đàn hồi, độ bền, độ dẻo, chịu mài mòn và ma sát tốt.

- Dùng chế tạo sản phẩm như sạc, lốp xe, dây đai, băng tải, vòng đệm,...

Hình 4.7. Một số sản phẩm làm bằng cao su

1.2.1. Composite nền kim loại

- Composite nền kim loại có độ cứng, bền cơ học và chịu nhiệt cao, dùng chế tạo lưỡi cắt, dụng cụ cắt.

Hình 4.8. Một số dụng cụ cắt có lưỡi cắt làm bằng composite nền kim loại

1.2.2. Composite nền hữu cơ

- Composite nền hữu cơ nhẹ, chống ăn mòn, chịu va đập tốt và chịu nhiệt độ cao, dùng chế tạo thân xe ô tô, xuồng, ca nô, nhà vui chơi trẻ em,...

Hình 4.9. Các sản phẩm làm bằng composite nền hữu cơ

1.2.3. Vật liệu nano

- Vật liệu nano có những tính chất mới so với trạng thái bình thường.

- Vật liệu nano được sử dụng trong cơ khí, làm lớp phủ chống ăn mòn, chịu nhiệt.

- Nhôm bổ sung hạt nano tăng độ bền và độ dẻo.

- Gốm sứ kết hợp hạt nano có cường độ và tính đàn hồi cao, chịu ma sát và chống ăn mòn.

- Chất đế phức hợp hạt nano có độ bền và tính dẻo tương đương thép, khả năng chống tĩnh điện và khó bị lão hóa.

- Kính phủ lớp sơn nano có khả năng chống bám nước và bụi, cản tia tử ngoại và bức xạ sóng ngắn, không bị ảnh hưởng độ trong suốt.

Ví dụ 1: Thước cặp là sản phẩm của loại vật liệu nào?

A. Gang

B. Thép hợp kim

C. Thép carbon

D. Hợp kim nhôm

Hướng dẫn giải

Thước cặp là sản phẩm của thép hợp kim

Đáp án B

Ví dụ 2: Bánh đai là sản phẩm của loại vật liệu nào?

A. Gang

B. Thép hợp kim

C. Thép carbon

D. Hợp kim nhôm

Hướng dẫn giải

Bánh đai là sản phẩm của: Gang

Đáp án A

Học xong bài này các em có thể:

Mô tả được tính chất, công dụng của một số vật liệu cơ khí thông dụng, vật liệu mới.

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Công nghệ 11 Cánh diều Chủ đề 2 Bài 4 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Công nghệ 11 Cánh diều Chủ đề 2 Bài 4 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Mở đầu trang 18 SGK Công nghệ 11 Cánh diều - CD

Giải Câu hỏi 1 trang 18 SGK Công nghệ 11 Cánh diều - CD

Giải Câu hỏi 2 trang 18 SGK Công nghệ 11 Cánh diều - CD

Giải Câu hỏi 1 trang 19 SGK Công nghệ 11 Cánh diều - CD

Giải Câu hỏi 2 trang 19 SGK Công nghệ 11 Cánh diều - CD

Giải Câu hỏi 1 trang 20 SGK Công nghệ 11 Cánh diều - CD

Giải Câu hỏi 2 trang 20 SGK Công nghệ 11 Cánh diều - CD

Giải Câu hỏi 1 trang 21 SGK Công nghệ 11 Cánh diều - CD

Giải Câu hỏi 2 trang 21 SGK Công nghệ 11 Cánh diều - CD

Giải Câu hỏi 3 trang 21 SGK Công nghệ 11 Cánh diều - CD

Giải Câu hỏi 1 trang 22 SGK Công nghệ 11 Cánh diều - CD

Giải Câu hỏi 2 trang 22 SGK Công nghệ 11 Cánh diều - CD

Giải Câu hỏi 3 trang 22 SGK Công nghệ 11 Cánh diều - CD

Giải Câu hỏi 1 trang 23 SGK Công nghệ 11 Cánh diều - CD

Giải Câu hỏi 2 trang 23 SGK Công nghệ 11 Cánh diều - CD

Giải Câu hỏi 3 trang 23 SGK Công nghệ 11 Cánh diều - CD

Luyện tập trang 24 SGK Công nghệ 11 Cánh diều - CD

Vận dụng trang 24 SGK Công nghệ 11 Cánh diều - CD

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Công nghệ HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!