Công nghệ 11 Kết nối tri thức Bài 22: Hệ thống truyền lực

1.1. Cấu tạo hệ thống truyền lực

Hình 1. Hệ thống truyền lực ô tô

a. Li hợp

Nhiệm vụ

- Li hợp có nhiệm vụ ngắt tạm thời dòng truyền mô men của động cơ đến hộp số để có thể dừng xe hoặc chuyển số.

- Li hợp còn nối êm dịu dòng truyền mô men của động cơ đến hộp số và đảm bảo an toàn cho động cơ và các bộ phận khác của hệ thống truyền lực.

Hình 2. Li hợp ô tô con

Cấu tạo

 Đĩa ma sát (2) được lắp trên trục li hợp (5).

- Đĩa ma sát nằm giữa bánh đà động cơ (1) và đĩa ép (3).

- Đĩa ma sát luôn quay cùng với trục li hợp (5).

- Đĩa ma sát có thể di chuyển trượt dọc trục.

Nguyên lí hoạt động

- Trong trạng thái bình thường (li hợp đóng), đĩa ma sát được kẹp chặt giữa bánh đà và đĩa ép, mô men của động cơ được truyền từ bánh đà đến đĩa ma sát qua trục li hợp đến hộp số.

- Bộ phận dẫn động điều khiển li hợp truyền lực điều khiển của người lái từ bàn đạp đến đĩa ép để mở li hợp.

- Đĩa ma sát bị mài mòn và mỏng dần đi theo thời gian, ảnh hưởng đến khả năng truyền mô men của li hợp.

b. Hộp số

Nhiệm vụ

Hình 3. Hộp số thường ba trục

- Nối hoặc ngắt (lâu dài) dòng truyền mô men từ động cơ đến các bánh xe chủ động, thay đổi tỉ số truyền.

- Để thay đổi mô men chủ động và vận tốc của bánh xe chủ động cho phù hợp với các điều kiện hoạt động của xe. 

- Đổi chiều mô men chủ động đến bánh xe để ô tô có thể chuyển động lùi.

Cấu tạo

Cấu tạo của hộp số trên ô tô hiện nay được phân thành loại tự động và loại thường. Hộp số thường bao gồm ba trục:

- Trục sơ cấp có bánh răng luôn ăn khớp với một bánh răng gắn liền với trục trung gian và trục thứ cấp được lắp tựa vào lỗ tròn trong lòng bánh răng trên trục sơ cấp. 

- Trên trục thứ cấp có lắp các bánh răng đối một ăn khớp với bánh răng trên trục trung gian để tạo ra các tỉ số truyền khác nhau của hộp số. 

Nguyên lí hoạt động

Cấu tạo của hộp số trên ô tô hiện nay được phân thành loại tự động và loại thường. Hộp số thường bao gồm ba trục:

- Trục sơ cấp có bánh răng luôn ăn khớp với một bánh răng gắn liền với trục trung gian và trục thứ cấp được lắp tựa vào lỗ tròn trong lòng bánh răng trên trục sơ cấp. 

- Trên trục thứ cấp có lắp các bánh răng đối một ăn khớp với bánh răng trên trục trung gian để tạo ra các tỉ số truyền khác nhau của hộp số. 

Hình 4. Hộp số hai trục gắn liền với bộ truyền lực chính và bộ vi sai

c. Truyền lực và bộ vi sai

Nhiệm vụ

- Bộ truyền lực chính nhận mô men chủ động từ hộp số và biến đổi độ lớn, phương quay (nếu cần) trước khi truyền đến bộ vi sai.

- Bộ vi sai phân phối mô men chủ động đến các bánh xe chủ động và cho phép chúng quay với các vận tốc góc khác nhau.

- Bộ vi sai làm cho ô tô có thể điều khiển được khi di chuyển trên đường cong và các bánh xe cần phải quay với các vận tốc khác nhau.

Hình 5. Truyền lực chính và bộ vi sai

Cấu tạo

- Bộ truyền lực chính thường được thiết kế chế tạo chung với bộ vi sai thành một cụm ở trong cầu chủ động.

- Bộ truyền lực chính gồm bánh răng chủ động và bánh răng bị động để tạo tỉ số truyền lực chính.

- Trên ô tô con có động cơ nằm ngang tại cầu chủ động, cụm truyền lực chính và vi sai được thiết kế gắn liền với hộp số.

- Bộ vi sai phổ biến là loại bộ vi sai bánh răng côn.

- Các bánh răng hành tinh lắp quay trơn trên trục gắn liền với bộ vi sai.

Nguyên lí hoạt động

- Khi xe vào đường vòng, các bánh răng hành tinh có thể tự quay quanh mình.

- Các bánh răng nối đến các bánh xe chủ động qua các bản trục.

1.2. Sử dụng và bảo dưỡng

- Khi vận hành li hợp cần mở và đóng nhanh chóng và dứt khoát.

- Cần chuyển số từ từ, êm dịu khi khởi hành xe.

- Trên cần chuyển số có kí hiệu các vị trí tay số trên hộp số thường.

- Cần kiểm tra vị trí cần chuyển số trước khi khởi động động cơ để đảm bảo hộp số đang ở vị trí trung gian.

Hình 6. Cần số

- Khi chuyển số cần mở li hợp và đẩy dứt khoát chuyển số đến vị trí mong muốn trước khi đóng li hợp. Chỉ chuyển số lùi khi xe đã phanh và dừng hẳn.

- Đối với hộp số tự động, khi dừng xe cần đạp phanh để xe dừng hẳn và chuyển cần chuyển số về vị trí đỗ xe (P).

Bài 1. Dựa vào Hình 1, em hãy kể tên các bộ phận của hệ thống truyền lực ô tô.

Hướng dẫn giải

Cấu tạo chung của hệ thống truyền lực (Hình 1) bao gồm các bộ phận chính:

- Li hợp (1),

- Hộp số (2),

- Trục các đăng (3),

- Truyền lực chính và bộ vi sai (4),

- Các bản trục (5).

Bài 2. Thời gian bảo dưỡng các bộ phận của xe ô tô là bao lâu?

Hướng dẫn giải

- Các bộ phận của ô tô nói chung và hệ thống truyền lực nói riêng cần được kiểm tra và bảo dưỡng định kì để đảm bảo hoạt động tốt, an toàn, kéo dài tuổi thọ, giảm phát thải ô nhiễm và giảm chi phí sửa chữa.

- Nếu thao tác chuyển số khó thực hiện hoặc có tiếng ồn bất thường từ hệ thống, cần đưa xe đến cơ sở dịch vụ kĩ thuật để được kiểm tra, khắc phục.

- Cần kiểm tra và điều chỉnh hành trình bàn đạp li hợp, thay dầu bôi trơn và thay đĩa ma sát li hợp khi mòn quá giới hạn.

Học xong bài này các em có thể:

- Trình bày được cấu tạo và hoạt động các bộ phận chính của hệ thống truyền lực.

- Nhận biết được ý nghĩa của việc sử dụng đúng cách và bảo dưỡng định kì hệ thống truyền lực.

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Công nghệ 11 Kết nối tri thức Chương 7 Bài 22 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Hệ thống truyền lực trên ô tô có nhiệm vụ gì?

  • A. Truyền và biến đổi mômen từ động cơ tới bánh xe chủ động làm ô tô chuyển động
  • B. Ngắt mômen trong khoảng thời gian nhất định khi dừng xe
  • C. Đảo chiều mômen khi lùi xe
  • D. Cả 3 đáp án trên

• Câu 2:

  Bộ phận có nhiệm vụ truyền hoặc ngắt dòng truyền mômen trong những trường hợp cần thiết?

  • A. Li hợp
  • B. Hộp số
  • C. Truyền lực các đăng
  • D. Truyền lực chính, vi sai và bán trục

• Câu 3:

  Loại hộp số được sử dụng trên ô tô là?

  • A. Hộp số điều khiển bằng tay
  • B. Hộp số điều khiển tự động
  • C. Cả A và B đều đúng
  • D. Cả A và B đều sai

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Công nghệ 11 Kết nối tri thức Chương 7 Bài 22 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Mở đầu trang 115 SGK Công nghệ 11 Kết nối tri thức - KNTT

Khám phá trang 115 SGK Công nghệ 11 Kết nối tri thức - KNTT

Khám phá trang 116 SGK Công nghệ 11 Kết nối tri thức - KNTT

Luyện tập trang 117 SGK Công nghệ 11 Kết nối tri thức - KNTT

Khám phá trang 117 SGK Công nghệ 11 Kết nối tri thức - KNTT

Luyện tập trang 118 SGK Công nghệ 11 Kết nối tri thức - KNTT

Khám phá trang 118 SGK Công nghệ 11 Kết nối tri thức - KNTT

Luyện tập trang 119 SGK Công nghệ 11 Kết nối tri thức - KNTT

Khám phá trang 120 SGK Công nghệ 11 Kết nối tri thức - KNTT

Luyện tập 1 trang 120 SGK Công nghệ 11 Kết nối tri thức - KNTT

Luyện tập 2 trang 120 SGK Công nghệ 11 Kết nối tri thức - KNTT

Luyện tập 3 trang 120 SGK Công nghệ 11 Kết nối tri thức - KNTT

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Công nghệ HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!