Các em có biết được vai trò, ý nghĩa của chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trong lịch sử Việt Nam là gì không? Lịch sử Việt Nam có các cuộc kháng chiến thắng lợi và không thắng lợi nào? Bài học hôm nay sẽ giúp các em tìm hiểu về những câu hỏi trên cũng như cung cấp cho các em thêm nhiều kiến thức thú vị. HỌC247 mời các em cùng tham khảo nội dung bài học Bài 7 Lịch sử 11 Kết nối tri thức.
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Khái quát về chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trong lịch sử Việt Nam
a. Vị trí chiến lược của Việt Nam
- Việt Nam thuộc khu vực Đông Nam Á, nằm trên trục đường giao thông quan trọng kết nối châu Á và châu Đại Dương, có vị trí địa chiến lược quan trọng.
- Với nguồn tài nguyên phong phú và dân cư đông đúc, Việt Nam luôn phải đối mặt với nhiều thế lực ngoại xâm và chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trong lịch sử.
Lược đồ khu vực Đông Nam Á ngày nay
b. Vai trò, ý nghĩa của chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trong lịch sử Việt Nam
- Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và phát triển dân tộc Việt Nam. Thắng lợi của cuộc kháng chiến giữ vững độc lập, bản sắc văn hoá và tạo điều kiện thuận lợi cho xây dựng đất nước.
- Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc góp phần hình thành và nâng cao lòng tự hào, ý thức tự cường, và tôn vinh truyền thống đẹp của dân tộc. Đồng thời, để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý giá.
1.2. Khái quát về các cuộc kháng chiến thắng lợi
a. Một số cuộc kháng chiến thắng lợi
- Trước CMT8 năm 1945, dân tộc Việt Nam tiến hành nhiều cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm giành thắng lợi.
Bảng tóm tắt một số cuộc kháng chiến thắng lợi tiêu biểu trước CMT8 năm 1945
.png)
Bạch Đằng dậy sóng (mô hình trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia)
Tượng Quang Trung trong di tích Gò Đống Đa (Hà Nội)
b. Nguyên nhân thắng lợi
- Trước hết, các cuộc kháng chiến của Việt Nam là các cuộc chiến tranh chính nghĩa nhằm bảo vệ độc lập dân tộc.
- Thứ hai, nhân dân Việt Nam có lòng yêu nước nồng nàn và tất cả các tầng lớp, dân tộc tham gia kháng chiến, tạo thành khối đoàn kết toàn dân vững chắc. Trong chuẩn bị cho cuộc kháng chiến chống quân Nguyên năm 1285, nhà Trần đã tổ chức Hội nghị Bình Than và Trần Quốc Tuấn viết Hịch tướng sĩ khích lệ quản sĩ đánh giặc. Khi Thượng hoàng Trần Thánh Tông hỏi về quyết tâm đánh giặc, các bộ lão đồng thanh hổ lớn: "Đánh!".
- Thứ ba, kế sách đánh giặc đúng đắn, linh hoạt và nghệ thuật quân sự độc đáo đã là nguyên nhân quan trọng dẫn đến thắng lợi trong các cuộc kháng chiến. Triều Lý đã thực hiện kế sách "tiên phát chế nhân" trong cuộc kháng chiến chống Tống, và Quang Trung đã vận dụng nghệ thuật "đánh nhanh, thắng nhanh" và chiến lược ở Ngọc Hồi - Đống Đa để đánh tan hàng chục vạn quân Thanh xâm lược.
- Thứ tư, những người lãnh đạo, chỉ huy các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm đều là các vị tướng lĩnh tài năng, mưu lược như: Ngô Quyền, Lê Hoàn, Lý Thường Kiệt, Trần Quốc Tuấn, Nguyễn Huệ,...
- Mặt khác, cuộc chiến tranh xâm lược của ngoại bang là phi nghĩa và quân giặc gặp nhiều khó khăn như đường hành quân xa, thiếu lương thực và không quen biết địa hình và điều kiện tự nhiên của Đại Việt.
1.3. Một số cuộc kháng chiến không thành công
a. Khái quát về một số cuộc kháng chiến không thành công
- Các cuộc kháng chiến của Việt Nam chống ngoại xâm không thành công bao gồm: kháng chiến chống quân Triệu của An Dương Vương, kháng chiến chống quân Minh của nhà Hồ và kháng chiến chống thực dân Pháp của nhà Nguyễn.
Bảng tóm tắt một số cuộc kháng chiến không thành công
|
Tên cuộc kháng chiến |
Nội dung chính |
|
Kháng chiến chống quân Triệu (179 TCN)
|
- Sau nhiều lần tấn công Âu Lạc không thành công, Triệu Đà lập kế giảng hoà với An Dương Vương để lấy thông tin quân sự của thành Cổ Loa, sau đó đánh úp bất ngờ. Cuộc kháng chiến của nhân dân Âu Lạc thất bại. |
|
Kháng chiến chống quân Minh (1406-1407)
|
- Vào cuối năm 1406, nhà Minh dẫn đầu bởi Trương Phụ và Mộc Thạnh tấn công nước Đại Ngu. Thành Đa Bang và Đông Đô (Hà Nội) thất thủ, nhà Hồ phải rút quân về cố thủ ở thành Tây Đô (Thanh Hoá). - Đến tháng 6 – 1407, cuộc kháng chiến của nhà Hồ thất bại. |
|
Kháng chiến chống thực dân Pháp (1858-1884) |
- Năm 1858, Pháp và Tây Ban Nha xâm lược Việt Nam. - Nhân dân Việt Nam cùng quân đội chiến đấu dũng cảm chống lại quân xâm lược ở nhiều mặt trận. - Các cuộc nổi dậy chống Pháp do lãnh đạo của Trương Định, Nguyễn Trung Trực, Võ Duy Dương, Nguyễn Hữu Huân đã gây thiệt hại lớn cho Pháp. - Triều đình nhà Nguyễn kí nhiều hiệp ước với Pháp như Nhâm Tuất, Giáp Tuất, Hác-măng, và Pa-tơ-nốt. - Hiệp ước Pa-tơ-nốt đánh dấu sự đầu hàng hoàn toàn của triều đình Nguyễn trước thực dân Pháp, kết thúc thời kỳ độc lập của Việt Nam. |
b. Nguyên nhân kháng chiến không thành công
- Các cuộc kháng chiến không thành công là do một số nguyên nhân chủ yếu sau đây:
+ Trong cuộc kháng chiến, lãnh đạo không thể đoàn kết được toàn dân, và An Dương Vương không chấp nhận lời khuyên của các tướng giỏi, dẫn đến bất hoà nội bộ.
+ Trong kháng chiến, Triều Hồ tập trung quá nhiều vào xây dựng quân đội chính quy và phòng tuyến, trong khi Triều Nguyễn thiên về chủ hoà và thiếu lãnh đạo thống nhất trong phong trào kháng chiến của nhân dân.
+ Sự chênh lệch tương quan lực lượng không thuận lợi là nguyên nhân khách quan dẫn đến thất bại của các cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam.
Bài tập minh họa
Khi họp bàn về kế sách chống giặc Minh, Hồ Nguyên Trừng có nói: “Thần không sợ đánh, chỉ sợ lòng dân không theo”? Em có suy nghĩ gì về câu nói trên?
Hướng dẫn giải:
Hồ Nguyên Trừng nói: "Thần không sợ đánh, chỉ sợ lòng dân không theo" cho thấy ông đề cao vai trò quan trọng của lòng dân trong cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược. Đây là điều quan trọng nhất để kháng chiến thắng lợi đó là được sự ủng hộ của nhân dân, nếu lòng dân không theo thì có đánh cũng thất bại. Thực tế đúng như ông đã nói, dù cho cha con Hồ Quý Ly đã xây dựng đội quân tinh nhuệ nhưng khi lòng dân không theo, đội quân đông đảo đó nhanh chóng bại trận.
Luyện tập
Qua bài học này, các em sẽ rút ra được những điểm quan trọng như sau:
- Nếu được vị trí địa chiến lược của Việt Nam Phân tích được vai trò, ý nghĩa của chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trong lịch sử Việt Nam.
- Trình bày được nội dung chính của các cuộc kháng chiến thắng lợi tiêu biểu và các cuộc kháng chiến không thành công của dân tộc Việt Nam.
- Giải thích được nguyên nhân chính dẫn đến thắng lợi và không thành công của các cuộc kháng chiến chống xâm lược.
- Vận dụng kiến thức đã học, rút ra được những bài học lịch sử cơ bản từ lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc Việt Nam, nhận thức được giá trị của các bài học lịch sử đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.
- Biết cách sưu tầm và sử dụng tư liệu lịch sử để tìm hiểu về các cuộc kháng chiến thắng lợi tiêu biểu của dân tộc Việt Nam.
- Có ý thức trận trọng, tự hào về truyền thống đấu tranh bảo vệ, xây dựng đất nước của dân tộc Việt Nam, tham gia vào công tác đền ơn đáp nghĩa ở địa phương và sẵn sàng tham gia đóng góp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
3.1. Trắc nghiệm Bài 7: Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trong lịch sử Việt Nam
Như vậy là các em đã xem qua bài giảng Bài 7 chương trình Lịch sử lớp 11 Kết nối tri thức. Để củng cố kiến thức bài học mời các em tham gia bài tập trắc nghiệm Trắc nghiệm Lịch sử 11 Kết nối tri thức Chủ đề 4 Bài 7.
-
- A. Là cầu nối giữa Trung Quốc với khu vực Đông Nam Á.
- B. Nằm trên các trục đường giao thông quốc tế huyết mạch.
- C. Là cầu nối giữa Đông Nam Á lục địa với Đông Nam Á hải đảo.
- D. Kiểm soát tuyến đường thương mại giữa Ấn Độ và Đông Nam Á.
-
- A. Đông Bắc Á
- B. Đông Nam Á
- C. Tây Nam Á
- D. Nam Á
-
- A. Lê Hoàn
- B. Ngô Quyền
- C. Trần Hưng Đạo
- D. Dương Đình Nghệ
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé. Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Lịch sử 11 Kết nối tri thức Chủ đề 4 Bài 7 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Giải Câu hỏi 1 mục 1b trang 45 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
Giải Câu hỏi 2 mục 1b trang 45 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
Giải Câu hỏi 3 mục 1b trang 45 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
Giải Câu hỏi 1 mục 2a trang 47 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
Giải Câu hỏi 2 mục 2a trang 47 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
Giải Câu hỏi 1 mục 2b trang 47 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
Giải Câu hỏi 2 mục 2b trang 47 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
Giải Câu hỏi mục 3a trang 48 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
Giải Câu hỏi 1 mục 3b trang 49 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
Giải Câu hỏi 2 mục 3b trang 49 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
Luyện tập 1 trang 49 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
Luyện tập 2 trang 49 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
Vận dụng trang 49 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
3.2. Bài tập SGK Bài 7: Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trong lịch sử Việt Nam
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Lịch sử 11 Kết nối tri thức Chủ đề 4 Bài 7 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Giải Câu hỏi 1 mục 1b trang 45 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
Giải Câu hỏi 2 mục 1b trang 45 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
Giải Câu hỏi 3 mục 1b trang 45 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
Giải Câu hỏi 1 mục 2a trang 47 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
Giải Câu hỏi 2 mục 2a trang 47 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
Giải Câu hỏi 1 mục 2b trang 47 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
Giải Câu hỏi 2 mục 2b trang 47 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
Giải Câu hỏi mục 3a trang 48 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
Giải Câu hỏi 1 mục 3b trang 49 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
Giải Câu hỏi 2 mục 3b trang 49 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
Luyện tập 1 trang 49 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
Luyện tập 2 trang 49 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
Vận dụng trang 49 SGK Lịch sử 11 Kết nối tri thức – KNTT
Hỏi đáp Bài 7 Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trong lịch sử Việt Nam
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Lịch Sử HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
-- Mod Lịch Sử 11 HỌC247
