Hóa học 11 CD Bài 2: Sự điện li, thuyết Bronsted - Lowry về acid - base

Hình 2.1. Minh hoạ dung dịch chất điện li và dung dịch chất không điện li

Hình 2.2. Thí nghiệm với dung dịch nước muối (a) và nước đường (b)

Khi hoà tan muối ăn và đường kính vào nước, diễn ra các quá trình như sau:

NaCl(s) → Na+(aq) + Cl-(aq)         (1)

C₁₂H₂₂O₁₁(s)→ C₁₂H₂₂O₁₁(aq)        (2)

- Chất điện li là chất khi tan trong nước phân li thành các ion.

- Chất không điện li là chất khi tan trong nước không phân li thành các ion.

- Như vậy, quá trình (1) mô tả sự điện li và được gọi là phương trình điện li của muối ăn. Muối ăn thuộc loại chất điện li, đường kính thuộc loại chất không điện li.

- Trong thực tế, người ta thấy rằng:

+ Hầu hết các acid, base và muối tan được trong nước thuộc loại chất điện li.

+ Rất nhiều chất hữu cơ tan được trong nước như đường saccharose (C₁₂H₂₂O₁₁) ethanol, glycerol... là những chất không điện li.

Hình 2.3. Vai trò của nước trong sự điện li NaCl

a. Thuyết Bronsted – Lowry về acid – base

b.  Acid mạnh/ base mạnh và acid yếu/ base yếu

- Acid mạnh và base mạnh phân li hoàn toàn trong nước (mũi tên một chiều →) nên không tồn tại chung phân tử trong nước.

Ví dụ: HCl → H⁺ + Cl^-

+ Các acid HCl, HNO₃, H₂SO₄.... là acid mạnh và các base NaOH, Ba(OH)₂, Ca(OH)₂,... là base mạnh.

- Acid yếu và base yếu phân li một phần trong nước (mũi tên thuận nghịch \(\rightleftharpoons\)).

Ví dụ: CH₃COOH \(\rightleftharpoons\) CH₃COO^- + H⁺

+ Các acid CH₃COOH, H₂CO₃, H₂SO₃ là acid yếu và các gốc acid tương ứng CH₃COO^-, CO₃^2-, SO₃^2- ... là base.

- Theo thuyết Bronsted — Lowry, nhiều ion như Fe³⁺, Al³⁺, CO₃^2-... sẽ đóng vai trò là acid hoặc base trong nước, bởi chúng tác dụng một phần với nước.

Ví dụ:

Al³⁺ + 3H₂O \(\rightleftharpoons\) Al(OH)₃ + 3H⁺                 (7)

CO₃^2- + 3H₂O \(\rightleftharpoons\) HCO₃^- + OH^-                  (8a)

HCO₃^- + H₂O \(\rightleftharpoons\) H₂CO₃ + OH^-                  (8b)

Bài 1. Chất nào sau đây không dẫn điện được ?

A. KCl rắn, khan.

B. NaOH nóng chảy.

C. CaCl₂ nóng chảy.

D. HBr hòa tan trong nước

Hướng dẫn giải

Chất không dẫn điện được là KCl rắn, khan do KCl rắn, khan tồn tại dưới dạng mạng tinh thể ion, rất bền vững, không phân li ra được ion dương và ion âm (di chuyển tự do) nên không có khả năng dẫn điện.

⇒ Chọn A

Bài 2. Cho các chất sau: K₃PO₄, H₂SO₄, HClO, HNO₂, NH₄Cl, Mg(OH)₂. Các chất điện li yếu là:

A. HClO, HNO₂, K₃PO₄. 

B. HClO, HNO₂, Mg(OH)₂.

C. Mg(OH)₂, NH₄Cl, HNO₂

D. Mg(OH)₂, HNO₂, H₂SO₄.

Hướng dẫn giải

Các chất H₂SO₄ , K₃PO₄, NH₄Cl là những chất điện li mạnh

⇒ Loại A, C, D.

Vậy các chất điện li yếu là: HClO, HNO₂, Mg(OH)₂.

Học xong bài học này, em có thể:

- Nêu được khái niệm sự điện li, chất điện li, chất không điện li.

- Trình bày được thuyết Bronsted – Lowry (Brôn-stet – Lau-ri) về acid – base.

- Trình bày được ý nghĩa thực tiễn cân bằng trong dung dịch nước của ion Al3+, Fe3+ và CO32-.

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Hóa học 11 CD Bài 2 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Dãy chất nào dưới đây chỉ gồm những chất điện li mạnh?

  • A. HNO₃, Cu(NO₃)₂, H₃PO₄, Ca(NO₃)₂.
  • B. CaCl₂, CuSO₄, H₂S, HNO₃
  • C. H₂SO₄, NaCl, KNO₃, Ba(NO₃)₂
  • D. KCl, H₂SO₄, HNO₂, MgCl₂

• Câu 2:

  Trong số các chất sau: HNO₂, CH₃COOH, KMnO₄, HCOOH, HCOOCH₃, C₆H₁₂O₆, C₂H₅OH, SO₂, Cl₂, NaClO, CH₄, NaOH,  NH₃, H₂S. Số chất thuộc loại chất điện li là:

  • A. 8
  • B. 7
  • C. 9
  • D. 10

• Câu 3:

  Chất nào sau đây là chất điện li mạnh?

  • A. CH₃COOH
  • B. NaCl
  • C. H₂O
  • D. HF

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Hóa học 11 CD Bài 2 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Mở đầu trang 15 SGK Hóa học 11 Cánh diều – CD

Giải Câu hỏi 1 trang 16 SGK Hóa học 11 Cánh diều – CD

Luyện tập 1 trang 16 SGK Hóa học 11 Cánh diều – CD

Luyện tập 2 trang 16 SGK Hóa học 11 Cánh diều – CD

Giải Câu hỏi 2 trang 17 SGK Hóa học 11 Cánh diều – CD

Luyện tập 3 trang 17 SGK Hóa học 11 Cánh diều – CD

Giải Câu hỏi 3 trang 17 SGK Hóa học 11 Cánh diều – CD

Luyện tập 4 trang 18 SGK Hóa học 11 Cánh diều – CD

Giải Câu hỏi 4 trang 18 SGK Hóa học 11 Cánh diều – CD

Vận dụng trang 19 SGK Hóa học 11 Cánh diều – CD

Giải Bài 1 trang 19 SGK Hóa học 11 Cánh diều – CD

Giải Bài 2 trang 19 SGK Hóa học 11 Cánh diều – CD

Giải Bài 3 trang 19 SGK Hóa học 11 Cánh diều – CD

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Hóa học HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!