Phương pháp giải bài tập thủy phân Este môn Hóa học 12 năm 2021

❖ Dấu hiệu nhận biết este của phenol

(1) Este đơn chức tác dụng với NaOH tỉ lệ 1 : 2.

(2) Hỗn hợp este đơn chức tác dụng với NaOH mà tỉ lệ \(1 < \frac{{{n_{NaOH}}}}{{{n_{{\rm{es}}te}}}} < 2\)  ⇒ Có 1 este của phenol và 1 este của ancol.

(3) Hỗn hợp este đơn chức tác dụng với NaOH mà n_NaOH > n_ancol.

❖ Phương pháp

Xét với trường hợp hỗn hợp este đơn chức có este của phenol:

- BTKL: m_este + m_NaOH = m_muối + m_ancol + m_nước

- n_NaOH = n_ancol + 2nH₂O

- Nếu muối sinh ra đem đốt cháy với O₂ ⇒ Na₂CO₃ → \({n_{NaOH}} = 2{n_{N{a_2}C{O_3}}}\)

- Nếu ancol sinh ra tác dụng với Na ⇒ \(\left\{ \begin{array}{l}

{{\rm{n}}_{{\rm{OH}}}}\,{\rm{ = }}\,{\rm{2}}{{\rm{n}}_{{{\rm{H}}_{\rm{2}}}}}\\

{{\rm{m}}_{{\rm{bi nh}}\,{\rm{Na}}\,{\rm{tng}}}} = {m_{ancol}} - {m_{{H_2}}} = {m_{ancol}} - {n_{ancol}}

\end{array} \right.\)

Câu 1: Cho m gam phenyl axetat tác dụng vừa đủ với 300 ml dung dịch NaOH 1M, sau phản ứng thu được m₁ gam muối. Giá trị của m và m₁ lần lượt là

A. 20,4 và 31,8.               

B. 22,5 và 31,8.                

C. 20,4 và 29,7.               

D. 22,5 và 43,2.

Hướng dẫn giải

CH₃COOC₆H₅ + 2NaOH  →  CH₃COONa + C₆H₅ONa + H₂O

       0,15          ←  0,3       →            0,15    →            0,15

m = 0,15.136 = 20,4 gam; m₁ = 0,15.82 + 0,15.116 = 29,7 gam.

Câu 2: Khi cho 0,15 mol este đơn chức X tác dụng với dung dịch NaOH (dư), sau khi phản ứng kết thúc thì lượng NaOH phản ứng là 12 gam và tổng khối lượng sản phẩm hữu cơ thu được là 29,7 gam. Số đồng phân cấu tạo của X thoả mãn các tính chất trên là

A. 5.                                 

B. 2.                                 

C. 4.                                 

D. 6.

Hướng dẫn giải

n_NaOH = 0,3 mol ⇒ \(\frac{{{n_{NaOH}}}}{{{n_X}}} = \frac{{0,3}}{{0,15}} = 2\) ⇒ X là este của phenol: RCOOC₆H₄R’

RCOOC₆H₄R’ + 2NaOH → RCOONa + R’C₆H₄ONa + H₂O

                                0,3                        →                         0,15  (mol)

BTKL: m_X + 12 = 29,7 + 0,15.18 ⇒ m_X = 20,4 gam ⇒ M_X = 136: C₈H₈O₂

C₈H₈O₂: HCOOC₆H₄CH₃ (o-, m- , p-); CH₃COOC₆H₅

Câu 3. Hỗn hợp E gồm hai este X và Y đều có công thức phân tử C₉H₁₀O₂. Xà phòng hoá 30,0 gam hỗn hợp E cần vừa đủ 400 ml dung dịch NaOH 1M, sau phản ứng thu được dung dịch chứa m gam muối đều có cùng số mol và không có khả năng tráng bạc. Khối lượng của muối có phân tử khối lớn nhất là

A. 11,6 gam.                    

B. 9,6 gam.                       

C. 13,0 gam.                    

D. 8,2 gam.

Hướng dẫn giải

\(\frac{{{n_{NaOH}}}}{{{n_E}}} = \frac{{0,4}}{{0,2}} = 2\, \Rightarrow \) X, Y đều là este của phenol

→ \(\left\{ \begin{array}{l}

C{H_3}COO{C_6}{H_4}C{H_3}:\,0,1\\

{C_2}{H_5}COO{C_6}{H_5}:\,0,1

\end{array} \right. \Rightarrow {m_{C{H_3}{C_6}{H_4}ONa}} = 13\,gam\)

Câu 4. Hỗn hợp X gồm hai este có cùng công thức phân tử C₈H₈O₂ và đều chứa vòng benzen. Để phản ứng hết với 0,25 mol X cần tối đa 0,35 mol NaOH trong dung dịch, thu được m gam hỗn hợp hai muối. Giá trị của m là

A. 17,0.                            

B. 30,0.                          

C. 13,0.                         

D. 20,5.

Hướng dẫn giải

Vì \(1 < \frac{{{n_{NaOH}}}}{{{n_X}}} = \frac{{0,35}}{{0,25}} = 1,4 < 2\) ⇒ X gồm

1 este của Ancol R1COOR1’; 1 este của Pheno R2COOC6H4R2’’

Vì sau phản ứng thu được 2 muối nên muối do este của ancol sinh ra phải trùng với muối của este của phenol sinh ra ⇒ R₁ ≡ R₂ ⇒ Công thức thỏa mãn

1 este của Ancol HCOOCH2C6H5: x mol; 1 este của Pheno HCOOC6H4CH3: y mol

PTHH: (1) HCOOCH₂C₆H₅ + NaOH  →  HCOONa + C₆H₅CH₂OH

                           x                    x                      x                 (mol)

             (2) HCOOC₆H₄CH₃ + 2NaOH  →  HCOONa + CH₃C₆H₄ONa + H₂O

                            y                                                y                  y      (mol)

Ta có hệ: \(\left\{ \begin{array}{l}

{n_X} = x + y = 0,25\\

{n_{NaOH}} = x + 2y = 0,35

\end{array} \right. \Rightarrow \left\{ \begin{array}{l}

x = 0,15\,mol\\

y = 0,1\,mol

\end{array} \right.\)

\( \Rightarrow {m_{mu\`e i}} = {m_{HCOONa}} + {m_{C{H_3}{C_6}{H_4}ONa}} = 0,25.68 + 0,1.130 = \,30\,gam\) ⇒ Chọn B.

Câu 5. Cho 0,3 mol hỗn hợp X gồm hai este đơn chức tác dụng vừa đủ với 250 ml dung dịch KOH 2M, thu được chất hữu cơ Y (no, đơn chức, mạch hở có tham gia phản ứng tráng bạc) và 53 gam hỗn hợp muối. Đốt cháy toàn bộ Y cần vừa đủ 5,6 lít khí O₂ (đktc). Khối lượng của 0,3 mol X là

A. 29,4 gam.                    

B. 31,0 gam.                     

C. 33,0 gam.                

D. 41,0 gam.

Hướng dẫn giải

n_KOH = 0,5 mol ⇒ \(\frac{{{n_{KOH}}}}{{{n_{hh}}}} = \frac{{0,5}}{{0,3}} = 1,66\, \Rightarrow \left\{ \begin{array}{l}

{R_1}COO{R_1}':\,x\,mol\\

{R_2}COO{C_6}{H_4}{R_2}':\,y\,mol

\end{array} \right.\, \Rightarrow \left\{ \begin{array}{l}

x + y = 0,3\\

x + 2y = 0,5

\end{array} \right.\, \Rightarrow \left\{ \begin{array}{l}

x = \,0,1\,mol\\

y = 0,2\,mol

\end{array} \right.\)

Y no, đơn, hở có phản ứng tráng gương ⇒ Y là anđehit: C_nH_2nO: 0,1 mol.

C_nH_2nO + \(\frac{{3n - 1}}{2}\)O₂ → nCO₂ + nH₂O

  0,1          0,25         ⇒ \(\frac{{3n - 1}}{2} = 2,5\, \Rightarrow \,n = 2:\,{C_2}{H_4}O\)

BTKL: m + 0,5.56 = 53 + 44.0,1 + 18.0,2 ⇒ m = 33 gam.

Câu 1. Hai este X, Y có cùng công thức phân tử C₈H₈O₂ và chứa vòng benzen trong phân tử.  Cho 6,8 gam hỗn hợp gồm X và Y tác dụng với dung dịch NaOH dư, đun nóng, lượng NaOH phản ứng tối đa là 0,06 mol, thu được dung dịch Z chứa 4,7 gam ba muối. Khối lượng muối của axit cacboxylic có phân tử khối lớn hơn trong Z là

A. 3,40 gam.                     B. 0,82 gam.                      C. 0,68 gam.                 D. 2,72 gam.

Câu 2. Hỗn hợp X gồm phenyl axetat, metyl benzoat, benzyl fomat và etyl phenyl oxalat. Thủy phân hoàn toàn 36,9 gam X trong dung dịch NaOH (dư, nóng), có 0,4 mol NaOH phản ứng, thu được m gam hỗn hợp muối và 10,9 gam hỗn hợp Y gồm các ancol. Cho toàn bộ Y tác dụng với Na dư, thu được 2,24 lít khí H₂ (đktc). Giá trị của m là

A. 40,2.                             B. 49,3.                             C. 42,0.                         D. 38,4.

Câu 3. Cho m gam hỗn hợp X gồm ba etse đều đơn chức tác dụng tối đa với 400 ml dung dịch NaOH 1M, thu được hỗn hợp Y gồm hai ancol cùng dãy đồng đẳng và 34,4 gam hỗn hợp muối Z. Đốt cháy hoàn toàn Y, thu được 3,584 lít khí CO₂ (đktc) và 4,68 gam H₂O. Giá trị của m là:

A. 24,24.                           B. 25,14.                           C. 21,10.                       D. 22,44.

Câu 4. Cho 0,075 mol hỗn hợp hai este đơn chức X và Y tác dụng vừa đủ với dung dịch NaOH thu được hỗn hợp các chất hữu cơ Z. Đốt cháy hoàn toàn Z thu được 0,18 mol CO₂, 0,045 mol Na₂CO₃. Làm bay hơi hỗn hợp Z thu được m gam chất rắn. Giá trị gần nhất của m là

A. 5,2.                               B. 3,7.                               C. 8,2.                           D. 6,8.

Câu 5. Hỗn hợp E gồm bốn este đều có công thức C₈H₈O₂ và có vòng benzen. Cho m gam E tác dụng tối đa với 200 ml dung dịch NaOH 1M (đun nóng), thu được hỗn hợp X gồm các ancol và 20,5 gam hỗn hợp muối. Cho toàn bộ X vào bình đựng kim loại Na dư, sau khi phản ứng kết thúc khối lượng chất rắn trong bình tăng 6,9 gam so với ban đầu. Giá trị của m là

A. 13,60.                           B. 8,16.                             C. 16,32.                       D. 20,40.

Câu 6: Đốt cháy hoàn toàn 20,16 gam hỗn hợp X gồm ba este đều đơn chức cần dùng 1,16 mol O₂, thu được CO₂ và 11,52 gam H₂O. Mặt khác đun nóng 20,16 gam X với dung dịch NaOH vừa đủ, thu được hỗn hợp Y gồm hai ancol kế tiếp trong dãy đồng đẳng và 25,2 gam hỗn hợp Z gồm hai muối. Dẫn toàn bộ Y qua bình đựng Na dư, thấy khối lượng bình tăng 5,06 gam. Phần trăm khối lượng của este có khối lượng phân tử nhỏ nhất trong hỗn hợp X là

A. 26,19%.                        B. 17,46%.                        C. 17,86%.                   D. 22,02%.

Câu 6. Hỗn hợp E gồm hai este X và Y đều có công thức phân tử C₉H₁₀O₂. Xà phòng hóa 15,0 gam hỗn hợp E cần vừa đủ 200 ml dung dịch KOH 1M, sau phản ứng thu được dung dịch chứa m gam muối đều có cùng số mol và không có khả năng tráng bạc. Khối lượng của muối của axit cacboxylic có phân tử khối lớn hơn là

A. 11,2 gam.                     B. 4,8 gam.                        C. 5,6 gam.                   D. 8,7 gam.

Câu 7. Cho m gam hỗn hợp X gồm ba este đều đơn chức tác dụng tối đa với 350 ml dung dịch NaOH 1M, thu được hỗn hợp Y gồm hai ancol cùng dăy đồng đẳng và 28,6 gam hỗn hợp muối Z. Đốt cháy hoàn toàn Y, thu được 4,48 lít khí CO₂ (đktc) và 6,3 gam H₂O. Giá trị của m là

A. 21,9.                             B. 30,4.                             C. 20,1.                         D. 22,8.

Câu 8. Hỗn hợp E gồm hai este đơn chức, là đồng phân cấu tạo và đều chứa vòng benzen. Đốt cháy hoàn toàn m gam E cần vừa đủ 30,24 lít khí O₂ (đktc), thu được 52,80 gam CO₂ và 10,80 gam H₂O. Đun nóng m gam E với dung dịch NaOH dư thì có tối đa 200ml dung dịch NaOH 1M phản ứng, thu được dung dịch T chứa 16,70 gam hỗn hợp ba muối. Khối lượng muối của axit cacboxylic trong T là

A. 10,90 gam.                   B. 4,10 gam.                      C. 9,75 gam.                 D. 6,80 gam.

Câu 9. Hỗn hợp E gồm hai este đơn chức, là đồng phân cấu tạo, đều chứa vòng benzen. Đốt cháy hoàn toàn m gam E cần vừa đủ 8,064 lít khí O₂ (đktc), thu được 14,08 gam CO₂ và 2,88 gam H₂O. Đun nóng m gam E với dung dịch KOH dư, có tối đa 2,8 gam KOH đã phản ứng, thu được 7,1 gam ba muối và a gam ancol. Giá trị của a là

A. 1,08.                             B. 0,96.                             C. 1,14.                         D. 1,76.

Câu 10. Thủy phân hoàn toàn 38,5 gam hỗn hợp X gồm các este đơn chức trong dung dịch NaOH dư, đun nóng, thì có 0,6 mol NaOH đã tham gia phản ứng. Kết thúc phản ứng thu được m gam hỗn hợp muối và a gam hỗn hợp Y gồm các ancol. Đốt cháy hoàn toàn Y cần dùng 0,4 mol O₂, thu được 0,35 mol CO₂ và 0,4 mol H₂O. Giá trị của m là

A. 52,7.                             B. 45,8.                             C. 50,0.                         D. 47,3.

Câu 11. Cho 26,8 gam hỗn hợp X gồm hai este đơn chức tác dụng vừa đủ với 350 ml dung dịch NaOH 1M. Sau khi phản ứng kết thúc, thu được ancol T và m gam hỗn hợp Y gồm hai muối. Đốt cháy hoàn toàn T thu được 6,72 lít khí CO₂(đktc) và 8,1 gam nước. Giá trị của m là

A. 32,1.                             B. 33,9.                             C. 23,9.                         D. 20,5.

Câu 12. Cho 0,06 mol hỗn hợp hai este đơn chức X và Y tác dụng vừa đủ với dung dịch KOH thu được hỗn hợp Z gồm các chất hữu cơ. Đốt cháy hoàn toàn Z thu được H₂O; 0,144 mol CO₂ và 0,036 mol K₂CO₃. Làm bay hơi Z thu được m gam chất rắn. Giá trị của m là

A. 6,840.                           B. 6,624.                           C. 5,472.                       D. 5,040.

Câu 13. Hỗn hợp E gồm bốn este đều có công thức C₈H₈O₂ và có vòng benzen.Cho 16,32 gam E tác dụng tối đa với V ml dung dịch NaOH 1M (đun nóng), thu được hỗn hợp X gồm các ancol và 18,78 gam hỗn hợp muối. Cho hoàn toàn X vào bình đựng kim loại Na dư, sau khi phản ứng kết thúc khối lượng chất rắn trong bình tăng 3,83 gam so với ban đầu. Giá trị của V là

A. 190.                              B. 100.                              C. 120.                          D. 240.

Câu 14: Este X có công thức C₅H₈O₂. Thực hiện phản ứng xà phòng hóa 5 gam X với NaOH dư, đến khi phản ứng hoàn toàn thu được 4,1 gam muối và chất hữu cơ Y có khả năng tham gia phản ứng tráng bạc. Công thức cấu tạo của X là

A. CH₃COOCH₂ – CH=CH₂.                                    B. C₂H₅COOCH=CH₂.

C. CH₃COOCH=CH-CH₃.                                        D. HCOOCH=C(CH₃)₂.

Câu 15: Este X không no, mạch hở, có tỉ khối hơi so với oxi bằng 3,125 và khi tham gia phản ứng xà phòng hoá tạo ra một anđehit và một  muối của axit hữu cơ. Có bao nhiêu công thức cấu tạo phù hợp với X?

A. 2.                                  B. 5.                                  C. 3.                              D. 4.

 

Trên đây là một phần trích dẫn nội dung Phương pháp giải bài tập thủy phân Este của Phenol môn Hóa học 12 năm 2021. Để xem toàn bộ nội dung các em đăng nhập vào trang hoc247.net để tải tài liệu về máy tính.

Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.

Chúc các em học tốt!